KARADENİZ BÖLGESİ COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ
a. Batı Karadeniz Bölümü
- Konumu: Bölüm, Kızılırmak nehrinin batısı ile Adapazarı ovası arasında uzanır.
- Yer şekilleri: Bölümün kuzeyinde kıyı boyunca Küre, iç kesimlerde Bolu ve Ilgaz, güneyde ise Köroğlu dağları uzanır. Bu dağlar arasında Kastamonu, Bolu ve Düzce ovaları yer alır.
- İklimi ve bitki örtüsü: Bölümde Karadeniz iklimi görülür. Kıyı kesim ılık ve yağışlı iken, iç kesimlerde ise yağışlar ve sıcaklıklar azalır. Bölümde orman alanları oldukça yaygındır. Yağışın azaldığı yerler de dağ çayırları yer alır.
- Nüfus ve yerleşme: Nüfusun büyük bir kısmı kıyıda ve ovalarda yoğunlaşmıştır. Bölümün illeri Düzce, Bolu, Kastamonu, Zonguldak, Karabük, Bartın ve Sinop’tur.
- Tarım ve hayvancılık: Bölümde tarım önemli bir gelir kaynağıdır. Mısır, buğday, pirinç, şeker pancarı, tütün ve kenevir üretimi yapılmaktadır. Bölümde küçükbaş ve büyükbaş hayvancılıkla beraber balıkçılıkta yapılmaktadır.
- Sanayi ve yer altı kaynakları: Orman endüstrisi bölümde oldukça gelişmiştir. Zonguldak çevresinde taş kömürü çıkarıldığı için bölümde demir çelik endüstrisi gelişmiştir. Karabük ve Ereğli demir çelik fabrikaları bölümün ekonomisi için çok önemlidir. Kastamonu’nun Küre ilçesinde bakır yatakları bulunmaktadır.
- Turizm: Bölümde turizm hızla gelişmektedir. Aladağlar (Kartalkaya) ve Ilgaz dağlarında kış turizmi yapılır. Safranbolu evleri, Abant gölü ve Yedigöller de turistik alanlar arasındadır.
- Konumu: Bölüm, Ordu’daki Melet çayının batısından başlayıp Sinop’un doğusuna kadar uzanır.
- Yer şekilleri: Bülümün başlıca yer şekilleri Canik dağlarıdır. Buradaki dağların yükseltisi fazla değildir. Bu yüzden kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım daha kolaydır. Bölümün en önemli düzlükleri Çarşamba ve Bafra ovalarıdır. İç kesimlerde ise Niksar, Erbaa, Taşova, Suluova gibi çöküntü ovaları yer alır. Kızılırmak ve Yeşilırmak bölümün başlıca akarsularıdır.
- İklim ve bitki örtüsü: Bölümde dağların yükseltisi fazla olmadığı için Karadeniz’in yağışlı ve ılıman etkisi içerilere kadar sokulabilir. Bu nedenle, bölümün kıyı ile iç kesimleri arasında sıcaklık ve yağış farkı fazla değildir. Bölümde yıllık yağış, bölgenin diğer bölümlerine göre daha azdır.
- Nüfus ve yerleşme: Yerleşmeler genellikle ovalarda kurulmuştur. Bölümdeki il merkezleri Samsun, Ordu, Amasya, Tokat ve Çorum’dur. Kıyıda Bafra, Çarşamba, Ünye ve Fatsa iç kesimlerde ise Zile, Turhal, Suluova, Merzifon, Erbaa ve Niksar da diğer önemli yerleşim yerleridir.
- Tarım ve hayvancılık: Bölümde topraklar verimli, iklim koşulları da uygun olduğu için tarım başlıca geçim kaynağıdır. Kıyıdaki ovalarda tütün, pirinç, fındık, soya fasulyesi ve mısır iç kesimlerde ise şeker pancarı, tahıl, tütün, ayçiçeği, sebze ve meyve üretilir. Bölümde büyükbaş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık ve kümes hayvancılığı da yapılır.
- Sanayi ve yer altı kaynakları: Bölümdeki başlıca sanayi kuruluşları; bakır işleme, çimento, şeker ve sigara fabrikalarıdır. Yer altı kaynakları ise Merzifon, Havza ve Çeltek’teki linyit yataklarıdır.
- Konumu: Ordu’nun doğusundaki Melet çayından Gürcistan sınırına kadar devam eder.
- Yer şekilleri: Bölüm bölgenin en dağlık bölümüdür. Dağlar iki sıra hâlinde kıyıya paralel uzanır. Kıyıdaki sırayı Giresun ve Rize dağları oluşturur. Burada Kalkanlı geçidi yer alır. İç kesimde yer alan ikinci sırayı ise Yalnız çam, Kop, Mescit ve Çimen dağları oluşturur. Burada Kop geçidi yer alır. Bölümün akarsuları Çoruh nehri ve Kelkit çayıdır. Bölümde yer alan Tortum ve Sera gölleri heyelân sonucunda oluşmuştur.
- İklim ve bitki örtüsü: Bölümün kıyı kesiminde Karadeniz iklimi görülür. Ülkemizin en yağışlı yeri burasıdır. Bu yüzden bitki örtüsü gür ormanlardan oluşur. İç kısımlara doğru gidildikçe karasal iklim kendisini gösterir. Burada ormanlar seyrekleşerek bozkırlar yaygınlaşır. Bölümde yamaç eğiminin ve yağışın fazla, arazinin ise killi olması sık sık heyelân olaylarına neden olur. Ayrıca seller de yaygın olarak görülür.
- Nüfus ve yerleşme: Nüfus, bölümün kıyı kesiminde yoğunlaşmıştır. Buna karşılık iç kısımlarda nüfus seyrek ve yerleşim merkezleri daha azdır. Giresun ve Rize dağlarının denize bakan yamaçlarında dağınık yerleşme görülür. İç kesimlerde ise toplu yerleşmeler yaygındır. Bölümdeki il merkezleri Trabzon, Giresun, Rize, Artvin, Bayburt ve Gümüşhane’dir. Trabzon bölümün ticaret, eğitim ve kültür merkezidir.
- Tarım ve hayvancılık: Bölümde tarım halkın başlıca geçim kaynağıdır. Kıyıda çay, mısır ve fındık, iç kesimlerde ise buğday, tütün, şeker pancarı ve patates yetiştirilir. Çay üretiminin tamamı bu bölümde gerçekleşir.
- Sanayi ve yer altı kaynakları: Bölümde sanayi genellikle tarıma dayalıdır. Rize çevresinde çay işleyen fabrikalar Ordu ve Giresun çevresinde ise fındık işleyen fabrikalar yer alır. Bölümde sadece Murgul’da (Artvin) bakır çıkarılır.
- Turizm: Trabzon’daki Sümela Manastırı ve Uzungöl turistik yerlerdir. Ayrıca yaylacılık turizmi gelişmiştir.